هوش مصنوعی در کسب و کارها: شعار تبلیغاتی یا واقعیت؟

چندی پیش در یک جلسه ارائه استارتاپ ها به دعوت دوستان به عنوان داور حضور داشتم. در این جلسه داور دیگری هم حضور داشت که هر تیمی که ارائه اش تمام می شد اولین سوالی که می پرسید این بود که چرا هوش مصنوعی استفاده نکرده اید. او نتیجه می گرفت که در سال ۲۰۱۸ اگر هوش مصنوعی بکار گرفته نشود، فایده ای ندارد.

مدتی است که در محافل استارتاپی صحبت از هوش مصنوعی و اخیرا هم بلاکچین بالا گرفته است. گاه به گاه یکی دو کلمه در سطح دنیا و به تبع آن در فضای نوآوری کشور داغ می شود و پشت سر هم درباره اش همایش برگزار می شود و مقالاتی در سطح دانشگاه ها تولید می شود.

در گام بعدی، کسب و کارهای نو یا قدیمی ادعا می کنند که در حال استفاده از آن موضوعات می باشند و با آن پز تبلیغاتی می دهند. اما واقعیت موضوع اغلب با آنچه در ظاهر بیان می شود متفاوت است.

برای درک این تفاوت، به چهار پرسش زیر توجه کنید:

۱. واقعیت یا تبلیغات توخالی؟

برای مثال در خصوص هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، تعداد زیادی از کسب و کارها واستارتاپ ها مدعی هستند که خدمات یا محصولات شان «هوشمند» است. و این هوشمندی توسط هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی و مثلا ریکامندیشن ایجاد شده است. با این حال با تحلیل ساده ای از محصولات آنان می تواند دریافت که چندان هوشمندی ایی در آن ها وجود ندارد وصرفا تعدادی if-then-else بکار رفته است.

در نمایشگاه الکامپ امسال، بیشتر کسب و کارهایی که در معرفی محصولات و خدمات خود کلمه «هوشمند» را درج کرده بودند دچار این مسئله بودند. برای مثال با پرس و جویی ساده از یک سرویس مدیریت تماس که خود را هوشمند معرفی می کرد دریافتیم که هوشمندی مورد نظر آن ها در اتصال تماس ها به ماژول های نرم افزاری CRM است. درحالیکه تصور ما این بود که بر روی صدای تماس گیرنده تحلیل صوتی انجام می شود و مثلا می توان حس و حال او را از روی صدایش تشخیص داد و بر اساس آن درجات مختلفی از خدمات را ارائه کرد. همانطور که در این مثال میبینید، آنچه هوشمندی قلمداد شده است صرفا یک فیچر نرم افزاری است و بهره ایی از هوش مصنوعی نبرده است.

۲. آیا نیروی متخصص در تیم وجود دارد؟

همچنین در اعضای تیم افرادی که تخصص لازم برای پیاده سازی فنی موضوع را داشته باشد وجود ندارد. اغلب افراد علاقه مند و تازه کاری هستند که در این حوزه مطالعاتی داشته اند ولی تا حالا کار جدی انجام نداده اند.
در نتیجه اگر یک کسب و کار، هوشمندی را به عنوان یک دارایی و توانمندی اصلی و کلیدی خود در نظر می گیرد باید تیم مناسب برای پیاده سازی و نگه داری آن را هم داشته باشد وگرنه به صورت پروژه تحقیقاتی و آزمایشی در خواهد آمد.

در واقع تعداد افرادی که در این حوزه خبره باشند و بتوانند کار عملی انجام دهند بسیار کم است و یافتن آن ها دشوار.

بنابراین، باید در برخورد با سرویس هایی که مدعی هوشمندی هستند این را در نظر داشت که منظورشان از هوشمندی چیست؟ اگر منظور داشتن فیچرهای بیشتر نسبت به رقبا است این یعنی طراح محصول فرد هوشمندی بوده نه اینکه سامانه ای هوشمند طراحی شده.

۳. داده به اندازه کافی وجود دارد؟

از طرف دیگر، استفاده از یادگیری ماشینی به صورت موثر نیازمند داده های حداقلی به اندازی کافی می باشد تا سامانه train شود و یاد بگیرد. در نتیجه در خدماتی که کاربران چندانی ندارند یا اطلاعات زیادی ایجاد نمی شود عملا موثر نخواهد بود.

افزون بر این مورد، همانطور که گفته شد با توجه داغ بودن این موضوعات، سرمایه گذارها نسبت به آن ها – حتی بدون اینکه اطلاع دقیق – عکس العمل مثبت نشان می دهند. و به قولی دوستی، با چاشنی کلماتی مانند هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، می توان توجه سرمایه گذاران را به یک ارائه جلب کرد و مدعی شد که نسبت به رقبا مزایای بزرگی وجود دارد.

۴. آیا هوش مصنوعی واقعا تاثیری بر کسب و کار دارد؟

در نهایت باید گفت که لزوما بسیاری از خدمات به هوشمند شدن نیازی ندارند. اگرچه ممکن است هوشمندی خوب باشد ولی نمی توان میزان تاثیر آن را بر روی کسب و کار از نظر سنجه هایی مانند کاهش هزینه ها یا افزایش رضایت کاربران ارزیابی کرد. در واقع تا زمانی که هوشمندی، ارزش چشمگیری را برای یک سرویس یا کسب و کار نیافریند، به نسبت هزینه های پیاده سازی آن، ارزش بکارگیری ندارد و همان روش بدون هوش مصنوعی ممکن است مدت ها جواب بدهد.

نوبت شماست:

شما چه اندازه در زندگی روزمره خود با کاربردهای هوش مصنوعی مواجه هستند؟ چه استارت آپ هایی را در این حوزه می شناسید که خدماتشان را به درستی هوشمند کرده اند؟